Kultura polska w Gromadce
Jak twierdzi Stefan Czarnowski (1938): "[Kulturą] jest (...) całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie. Wedle przemyśleń Teresy Kokocińskiej w książce pt. "POLSKI ROK. Tradycje i obyczaje" korzenie naszej polskiej kultury, a co za tym idzie tradycji związane są zarówno z polskim dworem szlacheckim, jak i wsią oraz jej mieszkańcami. Z pokolenia na pokolenie przekazywane są zasady postępowania, sposoby myślenia, wierzenia, obyczaje, zwyczaje, poglądy. Tradycja jest nieśmiertelna. Tworzą ją i kultywują ludzie współcześni. Nasze polskie tradycje związane są najczęściej z poszczególnymi miesiącami w roku kalendarzowym - roku świeckim, roku który mierzy się od 1 stycznia do 31 grudnia. Roku liturgicznym - roku Bożym, roku w czasie którego stale obracamy się wokół Pana Jezusa i jego tajemnic. Może być jeszcze rok polski.
Może być jeszcze rok w Gromadce, polskiej gminie, w powiecie bolesławieckim, województwie dolnośląskim, który staramy się pokazać na naszej stronie internetowej www.gokibgromadka.pl zgodnie z realizowanym w okresie pandemii koronawirusa projektem on line pt. "Zaplątanie w sieci 4 kultur" dofinansowanym ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Centrum Kultury w ramach programu "Kultura w sieci". Rok w Gromadce z całym jego bogactwem i różnorodnością. Niepowtarzalnym pięknem. W hołdzie pokoleniom, które go tworzyły. Z myślą o tych pokoleniach, które nadejdą. W celu kultywowania tego, co tworzyli nasi przodkowie. W celu dodania od siebie czegoś niepowtarzalnego, własnego. Chcemy po sobie zostawić trwały ślad działań kulturalnych w gminie Gromadka.
Co to znaczy rok w Gromadce z tradycjami polskimi? Taki, w którym rozpoczynamy nowy rok szampańską zabawą sylwestrową, tańczymy na balach karnawałowych, ze wzruszeniem obchodzimy Dzień Babci i Dziadka, organizujemy kuligi, jemy pączki w Tłusty czwartek, na zapas przed nadchodzącym okresem Wielskiego Postu, topimy marzannę, przygotowujemy tradycyjne palmy wielkanocne z gałązek wierzbowych, bibuły, zdobimy jajka, które w zależności od techniki zdobienia noszą nazwę kraszanek, pisanek, oklejanek. Polewamy się wodą na smigus-dyngus, maimy domy na Zielone Świątki, wręczamy laurki na Dzień Matki i Dzień Ojca, uczestniczymy w procesji na Boże Ciało, topimy wianki w najkrótszą noc w roku tzw. Noc Świętojańską, tradycyjnie organizujemy Dożynki gminne - największe w roku święto rolnika, huczne wesela, obchodzimy święta pamięci o zmarłych Dzień Wszystkich Świętych (1 listopada) i Dzień Zaduszny, Święto Niepodległości 11 listopada, Andrzejki przypadające na wieczór i noc według wierzeń magiczną z 29 na 30 listopada. Czas biegnie szybko - zaczyna się adwent, Barbórka górnicza i już wzdychamy na myśl o Bożym Narodzeniu, o Betlejem, ozdobnej choince, dzieleniu się opłatkiem, śpiewaniu kolęd, o kluskach z makiem i karpiu. O zbliżeniu pomiędzy ludźmi i wzajemnym wybaczaniu sobie win. O czasie miłości i zadumy. Myślimy o tych, których zabrakło przy wigilijnym stole. I znowu ta magiczna noc sylwestrowa, podczas której odchodzi stare, a rodzi się nowe. Nowy Rok. Rok kalendarzowy świecki. Rok liturgiczny - rok Boży. Rok polski - w którym stale obracamy się wokół tradycji. Rok w Gromadce - w którym czcimy zwyczaje i tradycje polskie wnosząc w te obchody cząstkę siebie i czegoś nowego.
Przedstawiamy w czerwcu kulturę polską w Gromadce na przestrzeni roku, czterech jego pór, świąt, zwyczajów, rocznic, w imię świadectwa naszych korzeni i kultywowanych tradycji.
I za Wisławą Szymborską w wierszu "Status" twierdzimy tak samo: polubią nas albo nie polubią, podadzą dalej albo wcale nie, można było... skrócić, wydłużyć. Już na to wszystko za późno. Podajemy kulturę polską w Gromadce w kształcie określonym, więc niedoskonałym.
Tekst opracowała
Bożena Kuchmacz - dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury i Biblioteki w Gromadce
Wirtualny spacer po ekspozycjach i księgozbiorze znajdującym się w Gminnym Ośrodku Kultury i Bibliotece w Gromadce:
Podsumowanie działania w formie quizu:
1) W którym miesiącu roku odbywa się Narodowe Czytanie?
A. styczeń
B. wrzesień
C. listopad
2) Noc przesilenia letniego to:
A. Noc Kupały
B. Noc Świętojańska
C. Noc Moniuszki
3) Co robią Prząśniczki w utworze Moniuszki?
A. Przędą jedwabne niteczki
B. Niosą wodę w dzbanach
C. Tkają dywan
4) Cykliczne święto w Borówkach to Święto:
A. grzybów
B. wrzosu
C. jagody
5) Jakie święto obchodzimy 4 grudnia?
A. Andrzejki
B. Barbórka
C. Mikołajki
6) Czy dzień Matki jest obchodzony na całym świecie w tym samym dniu 26 maja?
A. Tak
B. Nie
7) Z jakiej okazji zjadamy najwięcej pączków?
A. Środa Popielcowa
B. Tłusty Czwartek
C. Boże Narodzenie
8) Nalepianka to jajko wielkanocne zdobione za pomocą:
A. wosku
B. wycinanek z kolorowego papieru
C. łupin cebuli
9) Na jakie święto przystrajamy domy zielonymi gałęziami?
A. Zielone Świątki
B. Zaduszki
C. Śmigus Dyngus
10) Tradycyjna polska potrawa wigilijna to:
A. karp smażony lub w galarecie
B. kutia
C. rosół
11) Autorem "Akademii Pana Kleksa" jest:
A. Maria Konopnicka
B. Jan Brzechwa
C. Julian Tuwim
12) Tradycyjny ludowy taniec polski to:
A. Krakowiak
B. Kozak
C. Kolo
Podsumowanie quizu:
12 pkt. - jesteś dobry w temacie, znasz kulturę polską
9 pkt. - jesteś nieźle zorientowany w temacie kultury polskiej
6 pkt. - musisz pogłębić wiedzę na temat kultury polskiej
2 pkt. - powinieneś koniecznie poznać kulturę polską
