Miejscowość Krzyżowa
Miejscowość znajduje się 11 km na północ od Bolesławca w południowej części gminy Gromadka. Wieś powstała dzięki niemieckim kolonizatorom, którzy wykorzystali rzadko rosnący las i postawili tu swoje gospodarstwa. Nazwa pochodzi od niemieckiego zwrotu, "lichten den Wald" - przerzedzać las. W przeciągu wielu lat miejscowość miała wielu właścicieli i jednocześnie zmieniał się jej podział administracyjny. Ostatecznie jednak w roku 1845 w Krzyżowej mieszkało 900 mieszkańców. W roku 1873 odsłonięto pomnik żołnierzy poległych w wojnie francusko-pruskiej 1870/71, pochodzących z Krzyżowej. Pierwszy urząd pocztowy otworzono we wsi 1 września 1881 r..
Zabytki we wsi Krzyżowa, które warto zobaczyć:
• Kościół św. Trójcy z XVIII w mieści się w dawnym zborze ewangelickim (świątyni protestanckiej). Zbudowany został w 1856 r. a jego przebudowa przypada na lata 1869 i 1879, w których to zabezpieczono ją wymurowanym z głazów ogrodzeniem. Kamienna wieża została wzniesiona w 1893 r. przez słynnego bolesławieckiego architekta Petera Gansela. W świątyni stoi klasycystyczna chrzcielnica z roku 1849, która została utworzona na pamiątkę cudu, który wydarzył się przy kościelnym lesie 11 listopada 1849 r.. Ołtarz główny pochodzi z XIX w., a jego motyw to współczesny obraz przedstawiający Trójcę Świętą. Ciekawostką, o której należy wspomnieć jest żelazna krata zamykająca tabernakulum, wykuta w drugiej połowie XV w.. W kościele znajdują się również organy zbudowane przez Wilhelma Sauer z Frankfurtu nad Odrą ufundowane przez Gerarda Cappert z Drezna w 1933 r..
• Kościół katolicki: wzniesiony w średniowieczu (wymieniana już w 1305 r.), dopóki żyło w Krzyżowej wielu katolików świątynia była wizytowana przez biskupów wrocławskich.
Do początku XIX w przed tą wiekową, sakralną budowlą stała jeszcze jedna kamienna kolumna Trójcy Świętej.
• Głazy narzutowe "Rumiane": leżą przy drodze z południowej części wsi do Lipian. Jest to zespół 120 głazów o obwodach od 100 do 390 cm, rozrzuconych na odcinku ok.1500 m.
• Pomnik: znajduje się niedaleko głównego skrzyżowania szos, prowadzących do Bolesławca i pobliskiego Różyńca. Na pomniku zamieszczony jest napis: "DLA UPAMIĘTNIENA TYSIĄCLECIA PAŃSTWA POLSKIEGO, /21 ROCZNICY POWROTU ZIEM/ ZACHODICH I PÓŁNOCNYCH ORAZ 20 ROCZNICY POWROTU POLAKÓW I JUGOSŁAWIAN /SOŁECZEŃSTWO GROMADY RÓŻYNIEC/ 9.V.1966".
